www.pierwsza33.fora.pl

bartek

Średniowiecze
1 Antropologia filozoficzna –filozofia człowieka.

Filozofia-jest nauką zajmującą się badaniem tego wszystkiego co istnieje.

Filozofia o człowieku jest to dział ,który zajmuje się problematyką w aspekcie egzystencjalnym ,moralnym ,psychologicznym oraz położeniem człowieka między przyrodą a Bogiem .Ważnym aspektem tej filozofii jest również stosunek do samego siebie ,drugiej osoby i społeczeństwa.

Św.Augustyn twierdził:
-celem ludzkiego życia jest osiągnięcie szczęścia.
-szczęście dac może tylko bóg
-życie ludzkie jest dążeniem do boga ,poprzez odrzucenie dóbr materialnych czyli (Asceza-umartwianie się)
-zło to nie realny byt ,ale brak dobra ,pochodzi od człowieka ,który może wybrac.

Ważne pojęcia:
-Predestynacja, przeznaczenie, pojęcie filozoficzno-teologiczne oraz teoria, wg której pośmiertne losy człowieka, zbawienie lub potępienie, są od niego niezależne, ustalone przez bóstwo, Boga
-Teocentryzm, postawa intelektualna polegająca na uznaniu Boga za najwyższą wartość

Sw Tomasz z Akwinu:
- nawiązuje do koncepcji Arystotelesa
-koncepcja człowieka jako dobroczynne złożenie duszy i ciała
-Według św Tomasza nie jest bezpośrednio znany umysłowi ludzkiemu ani bóg, ani dusza, ani żadne prawdy ogólne.
-człowiek rodzi się bez wiedzy i zdobywa ją w trakcie życia , doświadzczając tego.
-twierdził ,ze rozum nie tylko poznaje rzeczy materialne ale również boga ,jego istnienie ,jego działanie.

2.uniwersaluzm średniowieczny-definicja
uniwersalizm średniowieczny opierał się na zdominowaniu całej europy przez religie chrescijanską,wszystko było podporządkowane religii ,światopogląd chreścijanski rządził myśleniem ,odczuciami ,postępowaniem i twórczością ludzką, W całej Europie dominował kościół.Wszystkie państwa uznawały zwierzchnictwo papieża ,Łacina była językiem urzędowym i literackim.

Ważne pojęcia:
teocentryzm - przekonanie, że Bóg jest w centrum wszechrzeczy
Feudalizm-rodzaj ustroju społecznego, politycznego i gospodarczego państwa wyróżniający się słabą władzą monarchy, a silną - władców feudalnych, istnieniem zależności osób między sobą, a także istnieniem renty feudalnej. Ustrój rozwinął się głównie w średniowiecznej Europie

3.Motyw śmierci w kulturze śrdnowiecznej:
Motyw ten pokazuje ,że śmierc jest wszechobecna ,wszechwładna i dotyczy każdego człowieka (danse makabre),gdy mamy doczynienia ze śmiercia nie liczy się nasz wizerunek ani stanowisko,pochodzenie czy majatek, Średniowieczna literatura i sztuka ukazują śmierć, która zaprasza do tańca przedstawicieli różnych stanów.W Polsce przykładem tego typu literatury jest „rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią”Utwory te mają na celu pouczenie człowieka,poruszając jednocześnie temat o sprawach ostatecznych.

Znane utwory literackie:
-„Danse Makabre”
-„rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercia”
-„skarga umierającego”

4.Motywy maryjne w liryce średniowiecznej
Motywy maryjne występują głównie w takich utworach jak ,,Bogu rodzica’’ i ,,Lament świętokrzyski’’. Oba się diametralnie od siebie różnią. Oba przedstawiają Matkę Boską w innych perspektywach.
W ,,Bogu rodzica’’ Matka Boska jest przedstawiona jako osoba święta i stanowi perspektywę religijną , a tekst przybiera formę modlitwy.
Lament świętokrzyski to portret Matki Boskiej, cierpiącej i lamentującej matki. Jest to obraz kobiety, jednej z wielu matek, nie świętej postaci, ale ludzkiej, która nie ma wpływu na losy syna, nie może mu pomóc. Jest to perspektywa egzystencjonalna.
5.Główne motywy liryki średniowiecznej(motywy maryjne, asceza).
W średniowieczu wiara w Boga i religijność była mocno zakorzeniona oraz bez dyskusyjna, wiara miała większe znaczenie niż współcześnie. W tamtym okresie pod wpływem tego mocnego związku z wiarą powstały motywy maryjne oraz idea ascezy.
5.1Motywy maryjne występują głównie w takich utworach jak ,,Bogu rodzica’’ i ,,Lament świętokrzyski’’. Oba się diametralnie od siebie różnią. Oba przedstawiają Matkę Boską w innych perspektywach.
W ,,Bogu rodzica’’ Matka Boska jest przedstawiona jako osoba święta i stanowi perspektywę religijną , a tekst przybiera formę modlitwy.
Lament świętokrzyski to portret Matki Boskiej, cierpiącej i lamentującej matki. Jest to obraz kobiety, jednej z wielu matek, nie świętej postaci, ale ludzkiej, która nie ma wpływu na losy syna, nie może mu pomóc. Jest to perspektywa egzystencjonalna.
5.2 Asceza- jest to ograniczanie do całkowitego minimum lub nawet wyrzeknięcie się dóbr materialnych i przyjemności ziemskich, czyli jedzenia, snu i uciech cielesnych. Miało to na celu doprowadzenie stanu ducha do całkowitej czystości. Głównie ascetyzm przejawiał się w średniowieczu w religii katolickiej.
6. patrz punkt 5.2.Średniowieczna idea ascezy
7.Teocentryzm kultury średniowiecznej.
Teocentryzm kultury średniowiecznej polegał głównie na filozofii i poglądach Św. Augustyna i Św. Tomasza z Akwinu.
Św. Augustyn uważał, że celem ludzkiego życia jest szczęście. To szczęście mógł dać tylko Bóg. Aby tego dokonać twierdził, że trzeba porzucić dobra materialne, czyli rzeczy nie trwałe. Głosił także, że prawda(,,złoty środek’’) leży głęboko w nas samych, kazał zagłębić się w sobie, czyli kazał używać introspekcji. Popierał tradycję platońską, która mówi: ciało jest więzieniem dla dusz.
Św. Tomasz z Akwinu opierał swoje poglądy na poglądach Arystotelesa. Św. Tomasz także uważał, że trzeba się całkowicie oddać Bogu. Twierdził, że jedyna prawda jaka istnieje to ta od Boga oraz ta ze swoich refleksji i przemyśleń na temat otaczającego nas świata. Uważał, że człowiek to kompositum, czyli dobroczynne złożenie ciała i duszy.
8.Charakterystyka dwóch głównych kategorii średniowiecznych- alegoria i personifikacja.
Czyli co oznaczają oba zagadnienia.
Alegoria-występuje w literaturze i na obrazach. Cechuje się tym, że jest dwuznaczna. Oprócz znaczenia dosłownego posiada także ukryty sens i znaczenie. Odróżnia się od symbolu tym, że jej znaczenie jest związane z daną tradycją, a więc aby zrozumieć alegorię trzeba znać daną tradycję z jaką jest związana.
Personifikacja-środek stylistyczny, który nadaje cechy ludzkie materii, która nie jest ludzka, np.zwierzętom lub roślinom. W średniowieczu personifikacja służyła do przedstawiania powszechnej w tamtym okresie śmierci, np. w utworze ,,Rozmowa mistrza Polikarpa z śmiercią’’

Odrodzenie
1Charakterystyka głównych kategorii:humanizm,reformacja,renesans
Humanizm – prąd filozoficzny, etyczny i kulturowy, uznający człowieka za najwyższą wartość i podkreślający jego godność. Nawiązuje do Antropocentryzmu.

2
Antropocentryzm - Człowiek w centrum, jest to światopogląd który opiera się na opozycji Teocentryzmu (Bóg w centrum). Wyrazem Antropocentryzmu jest humanizm. Dzięki Antropocentryzmowi rozwinęły się różne koncepcje życia ludzkiego, również nauka i sztuka skupiały się na człowieku dzięki czemu dokonano nowych odkryć
Very Happy

Reformacja - Ruch religijny i społeczny z XVI wieku, spowodowany wydarzeniami w Kościele i papiestwie. Wynikiem reformacjy były liczne wojny religijny i odłamy chrześcijaństwa:
- Luteranizm -> Marcicn Luter, Niemcy (1517)
- Kalwinizm -> Jan Kalwin, Szwajcaria (1536)
- Anglikanizm -> Henryk VIII, Anglia (1534)

Renesans lub odrodzenie - okres w historii Europy obejmujący przede wszystkim wiek XV i XVI, okres w historii kultury europejskiej określany często jako odrodzenie sztuk i nauk

3 literatura funeralna
Tren (żałobny utwór) – wierszowany utwór liryczny o charakterze żałobnym, wywodzący się ze starogreckiej poezji funeralnej. Utwory takie były poświęcane zmarłej osobie i wyrażały żal oraz smutek z powodu jej odejścia, a także
przedstawiały jej cnoty i zasługi.

4Treny Kochanowskiego - Kochanowski swoje treny pozornie poświęca swojej córce, która zginęła za młodu, lecz tak naprawdę owe treny poświęcone są osobie Kochanowskiego, który w tych utworach użala się sam nad sobą
5
teoria wiersza sylabicznego

_ _ _ _ _ _|| _ _ _ _ _ _ _(13)
_ _ _ _ _ _|| _ _ _ _ _ _ _(13)
_ _ _ _ _ _|| _ _ _ _ _ _ _(13)
_ _ _ _ _ _|| _ _ _ _ _ _ _(13)
1. Równozgłoskowość- w tym przypadku 13 sylab
2. Średniówka- średniówka jest po prostu przerwą między wyrazami, która występuje w każdym wersie po tej samej liczbie sylab. NIE MA NIC WSPÓLNEGO Z SENSEM ZDANIA. Jest stosowana dla zachowania rytmiki wiersza.
3. Akcent na przedostatniej sylabie wersu
4. FAKULTATYWNIE akcent na przedostatniej sylabie przed średniówką

6. Dramat elzbietanski:

Tragizm – kategoria estetyczna, polega na tym, ze bezwzgledu na to, co glowny bohater zrobi, jest i tak skazany na porazke. Istnieja przeciwstawne, rownorzedne racje, pomiedzy ktorymi nie sposob dokonac wyboru.W tragedii kleska jest nieuchronna. Wybor jednej z drog postepowania okazuje sie zwykle zlym wyborem. Od początku tragedii wplatany jest w konflikt tragiczny – konflikt pomiedzy indywidualnymi dazeniami bohatera a wartosciami powszechnymi lub też mocami wyzszymi Bohater tragedii to postać zmagająca się z losem, normą moralną, prawami historii, dobrem zbiorowości, siłami pozaziemskimi. Tragizm konfliktu polega na tym, że bohater ma wybrać pomiędzy równowartościowymi racjami. Każda decyzja naznaczona jest jakąś ofiarą. W Makbecie tytulowy bohater dokonuje wyboru, czy zostac dawnym Makbetem- odwaznym i prawym rycerzem czy zdobyc podstepnie tron krolewski. Z jednej strony jest kuszony przez swoja zone Lady Makbet, a z zasiadanie na tronie krolewskim bylo jego marzeniem. Jesli by pozostal przy starym Makbecie, to utracilby milosc zony i szczescie osobiste. Z realizowaniem planow wiaze sie utrata moralnosci, godnosci ludzkiej i szacunku wsrod szkockiej szlachty. Ofiara Makbeta jest wielka, poniewaz najpierw traci swojego przyjaciela Banka, pozniej jego zona traci zmysly i zycie, a potem sam Makbet, krol-tyran, ginie z rak Makdufa. Zenujaco postepowal na koncu. Uwazal, ze powinien byc usprawiedliwiony przez los za swoje czyny i byl przekonany o koniecznosci realizowania takiego planu do uzyskania tronu.

Na przelomie XVI i XVII wieku Szekspir dokonal prawdziwa rewolucje w dramacie tworzac dramat elzbietanski (inaczej dramat szekspirowski)

Najwazniejsze cechy dramatu elzbietanskiego:
- zerwanie z zasada trzech jednosci, ustalona jeszcze w antyku, w Makbecie akcja rozgrywa się w kilku zamkach szkockich, na dworze angielskim, w lesie, na wrzosowisku; czas akcji obejmuje kilka lat panowania Makbeta; występuje też wielowątkowość: m.in. wątek Makbeta, wątek Lady Makbet, wątek wiedźm i Hekate, wątek Makdufa i jego rodziny.
- wprowadzenie na scene duchow, czyli zlamanie ukazywanie swiata przedstawionego w jednej tylko realistycznej konwencji. Wydarzenia moga miec uzasadnienie pozarozumowe (fantastyczne).
- sceny zbiorowe, wprowadzenie tlumu na scene, w dramacie antycznym mogly przebywac jedynie 3 osoby
- zerwanie z zasada decorum (decorum-zasada przystawalnosci tresci do form, stylu, poszczegolnego gatunku | tragedia – wysokie decorum, komedia - niskie decorum | ) w tragedii elzbietanskiej wprowadzony jest humor , duzo scen humorystycznych dostarczal Odzwierny
- Szekspir wprowadza takze slownictwo potoczne, bohaterowie roznych stanow mowia roznymi jezykami, roznica pomiedzy mowa Makdufa a Odzwiernym jest porazajaco duza (scena 3 akt II) sa tu postacie dostojni mowiacym wyrozumialym jezykiem uzywajacyh metafory (np. Makbet) , bohaterowie fantastyczni uzywajacy zaklecia i bohaterowie nizszych warstw (np. rubaszny Odzwierny)
- problematyka psychologiczna – glowny bohater nie reprezentuje ani dobro ani zlo. Postacie sa bardziej autentyczne poprzez przyzywanie wewnetrnych przezyc I wyboru miedzy przeciwstawnymi moralnosciami (np. Makbet z prawego rycerza stal sie czlowiekiem tchorzliwym, bylo to pod wplywem obrania drogi przestepstw i klamstw.
- Szekspir tragedie rozwijal wedlugg schematu: wprowadzenie; zawiazanie konfliktu; rozwoj; punkt kulminacyjny; zakonczenie
- nagradzal dobro i karal za zło

7. Cechy tragedii antycznej:
- zasada trzech jednosci: czas>jeden dzien, starali sie, by czas sztuki pokrywal sie z czasem rzeczywistym< miejsce >tylko w jednym miejscu< jednosci >zawezenie tresci do jednego glownego watku<
- wysokie decorum, czyli odpowiedniości stylów i postaci. Tragedia mogła być pisana jedynie stylem wysokim, podniosłym, występować w niej mogły “wielkie” postacie - szlachetnie urodzone, zaś komedia pisana stylem lekkim, żartobliwym, nawet rubasznym, a występowały w niej osoby o rodowodzie plebejskim.
- niezmiennosc charakteru postaci
- wysoka tematyka (wazne postacie< = > wazne wydarzenia)
- brak scen krwawych, zbiorowych, ale wystepuje chor
Z tragedia antyczna najlepiej skojarzyc z dzielem Sofoklesa “Antygona”

Barok

1Poezja Szarzyńskiego to poezja intelektualna, on sam to przykład poety uczonego. Twórczość Sępa, nawiązuje do wzorców renesansowych i antycznych.Wiele jest w tej poezji niedomówień i wieloznaczności, gry słów itp.
Barokowy konceptyzm
W wierszach Sępa często odnajdujemy barokową tendencję do obejmowania przez poezję tych sfer życia, które dotąd uważano za niepoetyckie, np. nauki czy teologii. W jednym z utworów Sępa odnajdujemy np. odniesienie do geocentrycznej teorii Ptolomeusza. (Ukazywała ona wszechświat jako siedem sfer poruszających się co prawda w różnych kierunkach, ale tworzących harmonię)
Cechy charakterystyczne:
-antytezy, np. światło łaski - ciemność grzechu, Bóg - szatan, dusza - ciało,
-asyndety wieloczłonowe (brak spójników między częściami zdań lub zdaniami)
-nstrumentacje głoskowe (celowe powtarzanie tych samych głosek w bliskim sąsiedztwie)
-oksymorony (zestawienia wyrazów sprzecznych, wzajemnie wykluczających się)
-paradoksy
-parentezy (zdania wtrącone w nawias)
-przerzutnie
-pytania retoryczne

2Poezja Naborowskiego szuka harmonii między przeciwieństwami przemijania i trwania, między naturą życia i przeznaczenia. Podejmuje więc obsesyjną metaforę uciekającego życia, które jest nietrwałe. Przeciwny jest zatem przyznawaniu człowiekowi pełnej swobody życia, bo sprzeczne to jest z przeznaczeniem (pamiętajmy, że Naborowski jest kalwinem, wierzy w predestynację). Przeciwny jest również koncepcjom ucieczki od życia. Jedność przemijania i trwania to prawo Boże.
W twórczości Naborowski sięga po formy kunsztowne jak sonet, utwory buduje w oparciu o bogactwo skojarzeń, wciągające intelektualnie i błyskotliwe w technice. Ceni też prostotę wymowy.
"Marność"
Tematem tego krótkiego utworu jest życie, które po lekturze wiersza okazuje się marnością. Naborowski stwierdza: "Fraszką śmierć i trwoga" i zbliża się do filozofii prezentowanej przez Jana Kochanowskiego:
"Fraszka to wszystko cokolwiek czynimy,
Fraszka to wszystko cokolwiek myślimy.'
Podstawę utworu stanowią reflkeksje o przemijaniu pokoleń i świata, o konieczności umierania i nieuniknionym upływie czasu. Naborowski opisuje niszczycielskie działanie czasu, ale bez dramatyzowanie.Życie ludzkie jest tak krótkie i znikome, że Naborowski nazywa je "czwartą częścią mgnienia". Porównuje je do zjawisk nietrwałych i ulotnych.Życie ludzkie jest tak krótkie i znikome, że Naborowski nazywa je "czwartą częścią mgnienia". Porównuje je do zjawisk nietrwałych i ulotnych:

3Poezja Morsztyna ma przede wszystkim zaskoczyć i olśnić czytelnika nie tyle tematyką, ale formą – tym, jak każdy temat potrafi poeta ująć w sposób nieoczekiwany, wymyślny.Dominujące w całej poezji Morsztyna jest częste używanie przez poetę superlatywów (hiperboli). W jego wierszach znajdziemy ogromną przesadę, poetyckie fajerwerki – prawie wszystko jest w nich przesadzone. Widać to wyraźnie w wierszach miłosnych, gdzie poeta mnoży pochwały adresatek swoich uczuć.obną funkcję spełnia wymyślna puenta wiersza. Morsztyn posługuje się bardzo bogatym słownictwem, jego epitety (dotyczące zwłaszcza różnych elementów ciała kobiecego) są bardzo wyszukane. Ma szczególne upodobanie do kontrastu. Często wykorzystuje antytezę ognia i wody, gorąca i zimna, nocy i dnia, radości i smutku, życia i śmierci. Barokowy poeta posługuje się także wieloma innymi środkami stylistycznymi: porównaniami, perfyrazami, personifikacjami, oksymoronami. Jeśli chodzi o ukształtowanie składniowe jego utworów często mamy do czynienia z paralelizmem syntaktycznym, anaforą i epiforą.astosowanie przerzutni w połączeniu z inwersją sprawia, że często utwory Morsztyna są trudne do odczytania – czyta się jej jak kalambur, słowo po słowie, aby dotrzeć do zamieszczonej przez autora treści.Tematyka utworów Morsztyna jest przede wszystkim miłosna, sposób przedstawiania miłości jest zazwyczaj taki sam – opisanie wyłącznie fizycznej urody kobiety. Pojawiają się przy tym także opisy cierpień podmiotu lirycznego, wynikające z chłodu wybranki jego serca. W wierszach miłosnych Morsztyn posługuje się zazwyczaj liryką bezpośredniego zwrotu do adresata - ponieważ utwory miłosne tworzone były w środowisku dworskim, przeznaczone były zawsze do konkretnych adresatek.

Oświecenie

1

Epoki literackie w Polsce (daty graniczne, do romantyzmu):
1. Sredniowiecze - czesto okreslone jako “wieki srednie”. Jest najdluzsza epoka w dziejach. Zaczela sie od 476 roku, kiedy nastapil upadek cesarstwa zachodniorzymskiego. Jej zmierzch datuje sie wokolo XV wieku. Koniec sredniowiecza mogl byc spowodowany wynalezieniem druku przez Gutenberga w 1440 roku, wielkimi odkryciami geograficznymi (m.in. odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba) i zdobyciem Konstantynopola, co spowodowal upadek cesarstwa bizantyjskiego.
2. Renesans (odrodzenie) – (fr. Renaissance) epoka, ktora wskrzesza idealy antyku. Idealy te mialyby posluzyc do odrodzenia takiego widzenia swiata, w ktorego centrum stoi czlowiek. Narodzila sie we Wloszech. Obejmuje XV i XVI w. Historycznym momentem zamykajacym epoke jest 1584 rok. Data smierci Jana Kochanowskiego.
3. Barok- nazwa pochodzi od barocco oznaczajacego nieregularnie rozwinieta perle. Jest to okres trwajacy od schylku lat 80. XVI wieku do lat 30. XVIII w. Z uwagi na rozleglosc (co najmniej 130 lat) w baroku wyroznia sie 3 fazy | >wczesny (od lat 80. XVI wieku po lata 20. XVIIw. obejmowala poezje mistyczno-metafizyczna (Mikolaja Sepa Szarzynskiego) nawiazujaca do sredniowiecznej filozofii < | >dojrzaly(obejmowala od polowy XVII w. do schylku lat 70., poeci (Jan Andrzej Morsztyn, Daniel Naborowski) siegneli do nurtu poezji marinistycznej, okres rozkwitu liryki barokowej< | >pozny (od lat 80. XVII w. do lat 30. XVIII w. czas kryzysu panstwa, najwybitniejsi tworcy tej fazy –Waclaw Potocki, Jan Chryzostom Pasek< |
4. Oswiecenie – nazwa pochodzi od swiatla, co wynika z negacja baroku. Jest epoka dwupradowa (klasycyzm i sentymentalizm). Mysliciele tej epoki cenili przede wszystkim przymioty rozumu. Ten termin nawiazuje do koncepcji Kartezjusza “swiatla naturalnego” jako tej cechy umyslu, ktora umozliwia poznawanie swiata. W Polsce postanowiono stworzyc dzielo naprawy panstwa. Sa cztery fazy oswiecenia | >wczesne *1730-1764, czas przed wstapieniem na tron krola Stanislawa Augusta Poniatowskiego, pojawila sie publicystyka Stanislawa Konarskiego (stworzyl Collegium Nobilium dla mlodych arystokratow) i Stanislawa Leszczynskiego (krol Polski), stworzono wtedy pierwsza publiczna Biblioteke Zaluskich i wychodza pierwsze czasopisma< | >dojrzale* 1764-1787, inicjatywy Stanislawa Augusta Poniatowskiego, rozwinelo sie czasopismiennictwo (m.in. “Monitor”), w 1765 powstal Teatr Narodowy, a w 1773 Komisja Edukacji Narodowej< | >okres Sejmu Wielkiego *1787-1795, zwiazany z Sejmem Czteroletnim (1788-1792) i insurekcja kosciuszkowska, czas publicystyki Staszica, Kollataja i Jegierskiego< | >schylek oswiecenia *1795 do lat 20. XIX w., wtedy dominowala tworczosc klasykow< |
5. Romantyzm – W Europie zawiera sie pomiedzy Rewolucja Francuska (1789) a Wiosna Ludow (1848). W Polsce byla rozprawa Kazimierza Brodzinskiego “O klasycznosci i romantycznosci tudziez o duchu poezji polskiej” (1818). Wtedy nastapil spor pomiedzy romantykami a klasykami. Romantycy bardziej cenili idealizm, uczucia, gatunki nieregularne. Glownymi kategoriami kultury romantycznej byly ludowosc, fantastyka, orientalizm, historyzm.Cezura (moment przelomowy) powstania listopadowego dzieli romantyzm na 2 fazy | >przedpowstaniowa * w 1822 pojawily sie dziela Adama Mickiewicza uwazane za poczatek romantyzmu pierwszy tom “Poezji”, Ballady i romanse”< | > popowstaniowa – trwajaca az do wybuchu powstania styczniowego 1831-1863. Wyrozniono wtedy dwa okresy:
-1831-1840-czas na emigracji (najwieksze dziala Mickiewicza, Slowackiego, Krasinskiego)
-1840-1863 – drugie pokolenie romantykow m.in. Lenartowicz, Norwid.
6. Pozytywizm
7. Mloda Polska
8. Dwudziestolecie miedzywojenne
9. Literatura wspolczesna

Tworczosc Krasickiego:
bajka – gatunek dydaktyczny, pokazuje ludzkie wady, zawiera pointa, czyli dobitne zamkniecie wypowiedzi, podsumowanie, blyskawiczna refleksja zamykajaca
bajka:
-epigramatyczna
^krotka
^skondensowana
-narracyjna
^opowiadajaca
^dluga
Gatunki dydaktyczne to m.in. oda (odmiana gatunkowa piesni), satyra, bajka.

Ignacy Krasicki (1735-1801) – poeta, powiesciopisarz, redaktor “Monitora”, autor pierwszej polskiej powiesci “Mikolaja Doswiadczynskiego przypadki”. Byl erudyta, czlowiekiem o wszechstronnej wiedzy. Pisal poematy heroikomiczne, satyry, bajki, powiesci. Urodzil sie w Dubiecku. Pochodzil ze zubozalej rodziny magnackiej. W latach 1743-1750 uczesczal do szkol jezuickich we Lwowie. Od 1751 do 1754 przebywal w seminarium misjonarzy w Warszawie. W latach 1759-1761 studiowal w Rzymie. Przed swieceniami , w roku 1759 , zostal kanonikiem kijowskim i przemyskim. Po smierci Augusta III w 1763 zostal sekretarzem prymasa Lubienskiego, natomiast po elekcji Stanislawa Augusta Poniatowskiego znalazl sie w kregu najblizszych wspolpracownikow krola. W 1766 otrzymal biskupstwo warminskie, a wraz z nim godnosc senatora i tytul ksiazecy. Osiadl wowczas w Lidzbarku. Po pierwszym rozbiorze Polski czesto wyjezdzal do Berlina, utrzymujac jednak scisly kontakt z krajem. Po trzecim rozbiorze zostal arcybiskupem gnieznienskim i przeniosl sie do Skierniewic. W 1801 zmarl w Berlinie. W 1829 jego prochy zostaly przewiezione do Polski i zlozono w katedrze gnieznienskiej.
Bajki:

Wstep do bajek
O co chodzi: Autor wyjasnia co to jest bajka. Opisuje szereg nieprawdopodobnych sytuacji zyciowych, ktore mialy by byc zaprzeczeniem przyjetych powszechnie norm. Przewazaja tutaj pozory i falsze ( ktory mlodzieniec prowadzi zycie wstrzemiezliwe? Chyba ze Prujszczyk ) . To jest wizja pesymistyczna. W czlowieku bez wzgledu na wszystko ujawnia sie zlo. Przekonanie o naturalnym dobru czlowieka (Erazm z Rotterdamu) mozna “wlozyc miedzy bajki”. Wiersz ten jest wiec wyrazna sugestia, ze bajka jako gatunek literacki czerpie swe tematy z zycia, wybierajac zachowania typowe i najczescie spotykane., ale tez nie moze traktowac bajek zbyt serio. Bajka moze byc wiec wszystko, choc wcale nie musi byc tio prawda. Wstep do bajek nalezy rozumiec jako swoiste wprowadzenie w tematyke calego cyklu bajek Krasickiego.

Dobroczynnosc
O co chodzi: dominuje atycypacja – zyjemy w wilczych prawach, w swiecie zwierzat rzadzone przez tyranow, nie ma wartosci moralnych. Tak jak Antek powiedzial, ludzie podlegaja egocentryzmowi. Owca przezyla kosztem jagnia. Swiat ulega degradacji.

Kulawy i slepy
O co chodzi: Slepy niosl kulawego, ale sie zbuntowal, bo mial dosyc pouczania. Wzial kij w rece I nie sluchal sie kulawego. W koncu obaj zgineli. Glupota ludzka jest nieuleczalna. Jeden jest chromy, drugi sleepy, los jest przesadzony. Trzeba unikac glupich ludzi I nie sprowadzic sie na manowce.

Wol minister
O co chodzi: Chodzi o to, ze na miejscu jakiejs pracy powinien sie znalezc znawca, doswiadczona osoba, a nie jakas malpa, ktora jedynie rozbawila publicznosc. Gdy wol byl ministrem, to wszystko bylo w porzadku.. Tutaj autor chwali takie cechy jak statecznosc i opanowanie.

To niewiem literaturze co komu chodziło….. chyba literaturze sentymentalizm jako prąd literacki…..
W literaturze polskiego oświecenia rozwinęły się trzy prądy literackie: klasycyzm, sentymentalizm i rokoko.
Sentymentalizm kładł nacisk na indywidualną sytuację człowieka, na jego wnętrze. Literatura miała obowiązek ukazywania jego życia wewnętrznego oraz kształtowaniu autentycznych więzi międzyludzkich, co w pewnym stopniu prowadziło do moralizatorstwa. Ojcem i głównym ideologiem europejskiego sentymentalizmu był francuski pisarz Jan Jakub Rousseau.
Twórcy sentymentalni gustowali w tradycyjnej sielance. Równie często jednak tworzyli wiersze nie mające pierwowzorów w tradycji literackiej, a także powieści sentymentalne. Nurt sentymentalny, ze względu na swą tematykę i założenia ideowe, dążył do prostoty, rozumianej jednak jako odrzucenie retorycznej ozdobności i sięganie do norm języka mówionego. Głównym przedstawicielem polskiego sentymentalizmu jest Franciszek Karpiński, a pozostali to Jakub Jasiński, Salezy Jezierski i Stanisław Bogusławski.

Twórczość Karpinskiego

Pochodzący z ubogiej rodziny szlacheckiej, wykształcony w stanisławowskim Kolegium jezuickim, a później w jezuickiej Akademii Lwowskiej, Franciszek Karpiński jest uważany za czołowego przedstawiciela polskiej poezji sentymentalnej oraz za spadkobiercę sielankowej poezji baroku. Sformułował on założenia sentymentalizmu polskiego. Twierdził, iż źródłem natchnienia dla poety może być wszystko, co go otacza. W tej sytuacji wyznaczanie literaturze i poezji prawideł i przepisów jest niepotrzebne. Najważniejsze dla poety jest czułe Serce, uwrażliwione na ludzkie nieszczęście, na potrzebę miłości, wyznaczające emocjonalny stosunek do przyrody oraz budujące wewnętrzny ład moralny poprzez odrzucenie zakłamania i pozorów. Sentymentalna twórczość miała być oryginalna, rodzima, miała też odznaczać się prostotą opartą także na utworach ludowych, czerpać miała z prostego słownictwa.
Wszystkie te Zasady najpełniej mogły być realizowane w liryce, szczególnie w takich gatunkach jak Sielanka, Pieśń, elegia. Bohater tych utworów mógł przedstawiać własny, subiektywny Punkt widzenia. Przedmiotem swego wyznania mógł uczynić zarówno sprawę błahą, drobną, jak i wielką i bardzo poważną. Z tej osobistej perspektywy mógł mówić zarówno o swej miłości, jej radościach i niedolach, jak i o stosunku do Boga lub ojczyzny.
O miłości właśnie mówi Utwór "Do Justyny. Tęskność na wiosnę". Pozornie nie ma tu mowy o miłości, a Wiersz jest jedynie porównaniem budzącego się na wiosnę świata ze stanem ducha wewnętrznego poety. Jednak jest to Próba autoanalizy. Samotny Podmiot liryczny opisuje swe cierpienia wywołane zawodem miłosnym lub tęsknotą za ukochaną. Chociaż dookoła wszystko rozkwita w jego sercu gości jedynie ból, żal,tęsknota i smutek. Utwór zdominowany jest przez uczucia takie jak miłość, smutek czy żal. Uczucia wiodą prymat nad rozumem. To wszystko spełnia założenia postawione przed sentymentalizmem, a jednocześnie zapowiada nadejście nowej epoki - romantyzmu.

.Adam Mickiewicz.
Urodzony 24.XII.1798r. w Zaosiu koło Nowogródka. Pochodził z nie zamożnej rodziny szlacheckiej . skończył szkołę powiatową w Nowogródku i w latach 1815- 1819 studiował na uniwersytecie Wileńskim. W tym czasie razem przyjaciółmi (m.in. z Tomaszem Zanem) założył towarzystwo filomatów ( miłośników nauki). Później przekształciło się w towarzystwo filaretów czyli miłośników cnoty. Od 1819 roku do 1823 Mickiewicz pracował w Kownie jako nauczyciel ( odpracowuje stypendium ) literatury i historii prawa.
W tym czasie poznaje swoją ogromną miłość Marylę Wereszczakówne. Przeżywa załamanie gdy ona wychodzi na mąż na hrabiego Putkamera. W 1822r. Wychodzi 1 tom poezji – „ballady i romanse” a w 1823 r. 2 tom poezji „Grażyna” a zaraz II i IV cz. „dziadów” . IV cz. Zawiera elementy autobiograficzne autora ( nieszczęśliwa miłość do Wereszczakówny). W październiku 1823 roku zostaje aresztowany za przynależność do związku filaretów. Siedzi w więzieniu pół roku ( wpłaca za niego kaucję Lelewel) . zostaje skazany na zesłanie do Rosji oi w październiku 1824 roku opuszcza Litwę z zakazem powrotu. Przebywa w Petersburgu, w Odessie- stąd wyprawa na Krym. Potem jeszcze jest w Moskwie. W Rosji poznaje Puszkina oraz zaprzyjaźnia się z przyszłymi dekabrystkami ( Konradem Rylejewem, Bestużewem). Podczas pobytu w Rosji opublikował sonety – 2 cykle – „sonety Krymskie” i „sonety Odeskie” oraz powieść poetycką i „Konrad Valenrod” W Petersburgu w 1828 roku. W 1829 (maj) opuszcza Rosję i wyjeżdża do Włoch. Później jest w Szwajcarii którą zwiedza z młodziutkim Zygmuntem Kraśńskim oraz Edwardem Odyńcem. Jedzie do Rzymu i tu dowiaduje się o wybuchu powstania listopadowego, gdy postanawia wziąć w nim udział jest już za późno bo w Poznańskie przyjeżdża dopiero w sierpniu 1831 roku. 1832 rok- pobyt Mickiewicza w Dreźnie. W lipcu przenosi się do Paryża. W tym roku ukażą się w Paryżu : „ księgi narodu polskiego” oraz II cz. „Dziadów” ( którą tak naprawdę napisał w Dreźnie) . W 1834 roku bierze ślub z Celiną Szymanowską- córką Marii Szymanowskiej znanej pianistki. W tym roku wydał „pana Tadeusza” – ostatnie swoje wielkie dzieło poetyckie. Potem powstawały drobne wiersze, teksty filozoficzne oraz utwory publicystyczne. W latach 1839- 1840 wykładał na uniwersytecie w Lozannie i wtedy powstały „liryki Lozańskie” . 1840-1844 wykładał w College de France – wykłady z literatury słowiańskiej. Od 1841 roku przez kilka lat wyznawał poglądy mistyczne, był pod wpływem Andrzeja Towińskiego i działał w kole „sławy Bożej” . w 1848 roku jedzie do Rzymu gdyż chce stworzyć formację wojskową legionów polskich. W 1849 roku wraca do Paryża i zakłada czasopismo „ trybuna ludów”. W 1855 roku jedzie do Konstantynopola. Tam choruje na cholerę i umiera 26. listopada.1855 roku.
W 1899 roku trumnę Mickiewicza przewieziono do Polski i pochowano na Wawelu.

. Juliusz Słowacki
urodzony 04.09.1809 roku w Krzemięciu( na Podolu ) tam skończył gimnazjum i zaczął studiować na uniwersytecie Wileńskim. Jego ojciec Euzebiusz był nauczycielem w liceum krzemienieckim a potem awansował na profesora uniwersytety Wileńskiego. Euzebiusz Słowacki zmarł gdy Juluś miał 5 lat. Jego matka wychodzi ponownie za mąż za Augusta Becu którego Mickiewicz sportretuje negatywnie w III cz. „Dziadów” ( Słowacki obraża się na Mickiewicza twierdząc że obrażając jego ojczyma obraził Matkę Juliusza którą bardzo kochał) . Słowacki skończył studia prawnicze i w 1829 roku przeniósł się do Warszawy ( tak na marginesie to Mickiewicz nigdy nie odwiedził stolicy) . W stolicy podjął prace w komisji skarbu. Kiedy wybucha powstanie pisze liryki powstańcze : „Kulig”; „Hymn -Bogurodzica” ;”Oda do wolności” . Dostał misję kurierską od przewodniczących powstania- przewoził dokumenty do Londynu i do Paryża. W 1831 roku osiada w Paryżu( mieszka tam 1,5 roku) . później jedzie do Szwajcarii i mieszka w Genewie. 1836 –jedzie do Włoch- tam w Rzymie spotyka Z. Krasińskiego oraz rozpoczyna swoją wędrówkę: Grecja—Egipt- Jerozolima. Ok ’37 roku spotykał się z Towiańskimi przez pewien czas uczestniczył w „kole Towiańczyków)”. Od 1838 roku aż do śmierci mieszka w Paryżu. Umiera 3. kwietnia. 1849 oku na gruźlicę. Mniej więcej od ’42 roku będzie tworzył swój bardzo mistyczny pogląd filozoficzny. Sformułuje to w ‘44roku w utworze „ Genezis z ducha” .
W okresie młodzieńczym powstały pierwsze tragedie: „ Mindowe” ; „Maria Steward ”i powieści poetyckie: „Jan Bielecki” ; „Mnich” ; „Żmija” ;”Arab”, potem powstaje „Lambro” i poemat „ Godzina Myśli”- element autobiograficzny ku przyjaźni z Ludwikiem Spichablem, oraz miłości do Ludwiki Śniadeckiej. To wszystko zostaje wydane w Paryżu w 1831 roku. Okres Szwajcarski: W ’33 roku pisze w Genewie „Kordiana” ; „Horsztyński” oraz liryk „ Rozłączenie” (o tęsknocie do matki).
Podczas podróży powstają: „podróż do ziemi świętej z Neapolu”; „Hymn-smutno mi Boże”; „Rozmowa z piramidami”. Po powrocie do Paryża powstaje poemat „ Anchelii”. Wydaje wersję ostateczną „balladyny” oraz wspaniały poemat dygresyjny „ Beniowski” ( jest to ogromne dzieło polskie”). Między rokiem ’41 a ’45 pisze „Fantazego” ; ’43- „ksiądz Marek” ; „Książe niezłomny” ;„sen srebrny Salomei” . między’44 a ’45 powstaje : „Samuel Zborowski” . ’48 rok- „Odpowiedź na psalmy przyszłości” .
W ’49 roku tuż przed śmiercią spotkał się z C.K Norwidem który to spotkanie opisał w „czarnych kwiatach” ( Norwid) . W 1927 roku jego ciało zostało sprowadzone do Polski i pochowane na Wawelu.

Zygmunt Krasiński
Urodził się 19.lutego 1812 roku (9:00) w Paryżu. Jego matka- Maria Radziwiłowa, ojciec -Wincenty Krasiński . Na chrzcie otrzymał imiona: Napoleon, Stanisław, Adam, Feliks, Zygmunt (jak już wiemy używał tylko tego ostatniego). Jego matka zmarła wcześnie, przez całe życie pozostawał pod przemożnym wpływem ojca który był generałem w wojskach napoleońskich. Po śmierci Napoleona przeszedł na stronę Aleksandra I ( cara Rosyjskiego). Odebrał bardzo staranną edukację i już w wieku kilkunastu lat zaczął pisać ( drobne teksty prozą i powieści). W ’29 roku wyjechał za granicę. Ze względu na polityczną a i finansową pozycję ojca miał swobodę podróżowania po całej europie i możliwość przyjazdu do kraju. Gdy wybuchło powstanie listopadowe miał 18 lat i przebywał we Włoszech. Chciał wziąć udział w powstaniu ale nie dostał zgody ojca. Zygmunt Krasiński był rozdarty między ideami romantycznymi a posłuszeństwem wobec taty i przynależnością rodową. W ’43 roku ożenił się z Elżbietą Branicką i( uległ żądaniom ojca) chociaż był zakochany w Delfinie Potockiej. Zmarł w Paryżu w 1859 roku . jego ciało jest pochowane w Opinogórze w podziemiach kościoła gdzie spoczywa cały ród Krasińskich.
Był poetą dramaturgiem i wspaniałym epistografem ( zachowały się po nim ogromne ilości listów).
Do najważniejszych jego utworów należą dramaty: „Nie- Boska komedia”- wydrukowana anonimowo w ’43 roku. „Irydion”- wydrukowany w ’36.
Poemat wizyjny „Przedświt” –druk. ’43. „Psalmy przyszłości”- druk. ’45-’46 rok oraz bardzo dużo listów ( listy zostały opracowane w 17 tomach) .

Cyprian Kamil Norwid :
Cyprian Kamil Norwid, właśc. Cyprian Konstanty Norwid (ur. 24 września 1821 we wsi Laskowo-Głuchy, zm. 23 maja 1883 w Paryżu) – polski poeta, dramatopisarz, prozaik, artysta plastyk.
Często uważany za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów romantycznych. Wielu historyków literatury uważa jednak taki pogląd za zbytnie uproszczenie, zaliczając jego twórczość raczej do klasycyzmu i parnasizmu.
Przeważającą część swojego życia spędził za granicą, głównie w Paryżu, żyjąc w nędzy i utrzymując się z prac dorywczych. Twórczość Norwida, zbyt trudna do zrozumienia dla jemu współczesnych, została zapomniana po jego śmierci. Został odkryty ponownie dopiero w okresie Młodej Polski głównie za sprawą Zenona Przesmyckiego. Cyprian Norwid urodził się w majątku matki, mazowieckiej wsi Laskowo-Głuchy (w połowie drogi pomiędzy Radzyminem a Wyszkowem) ochrzczony w pobliskim kościele parafialnym w Dąbrówce, gdzie znajduje się tablica pamiątkowa oraz akt chrztu. Na cmentarzu parafialnym znajduje się symboliczny nagrobek jego matki Ludwiki ze Zdzieborskich.
Ojciec Norwida Jan (1784-1835) był plenipotentem Radziwiłłów, później administracji Namiestnictwa, matka Ludwika (1798-1825) była jego trzecią żoną. Poeta, wcześnie osierocony, wychowywał się od 1825 roku u prababki Hilarii z Sobieskich. Rok 1830 i powstanie listopadowe Norwidowie spędzili w Warszawie. Razem ze starszym bratem Ludwikiem Norwid uczył się w warszawskim gimnazjum, przerwał naukę nie ukończywszy piątej klasy i wstąpił do prywatnej szkoły malarskiej. Pobierał prywatne lekcje rysunku u znanego warszawskiego malarza Jana Klemensa Minasowicza. Nieregularna i przerwana edukacja Norwida sprawiła, że na dobrą sprawę był samoukiem.
Pierwsze środowisko literackie Norwida stanowili autorzy skupieni wokół redagowanego przez Hipolita Skimborowicza "Piśmiennictwa Krajowego". Utrzymywał kontakty z tzw. Cyganerią Warszawską (Seweryn Filleborn, Roman Zmorski, Józef Bogdan Dziewoński, Włodzimierz Wolski), a także z Karolem Levittoux. W 1841 r. zbliżył się do Biblioteki Warszawskiej i salonu Łuszczewskich. Debiutował na łamach "Piśmiennictwa Krajowego" (nr 8/1840) wierszem "Mój ostatni sonet". W czerwcu 1854 r. Norwid wrócił do Europy z księciem Marcelim Lubomirskim, mieszkał w Londynie, utrzymując się z przygodnych prac artystyczno-rzemieślniczych, po czym udało mu się powrócić do Paryża. Działalność artystyczna Norwida ożywiła się, udało mu się opublikować kilka utworów. W 1863 r. wybuchło powstanie styczniowe, które pochłonęło uwagę Norwida. Choć sam, ze względu na stan zdrowia, nie mógł wziąć w nim udziału, usiłował mieć czynny wpływ na kształtowanie procesów powstania.
W 1866 r. poeta ukończył pracę nad Vade-Mecum, chociaż tomu, mimo prób i protekcji, nie udało się wydać. W następnych latach Norwid cierpiał straszliwą nędzę, chorował na gruźlicę. W 1877 przeżył tragedię z powodu nieudanego wyjazdu do Florencji. Bardzo liczył w związku z tym na poprawę stanu zdrowia, wysłał swój dobytek, ale książę Władysław Czartoryski nie udzielił poecie obiecanej pożyczki. Kuzyn Norwida, Michał Kleczkowski umieścił go w przytułku - Domu św. Kazimierza na przedmieściu Ivry na peryferiach Paryża.
W 1882 r. w jednym z pism warszawskich ukazała się notatka o Domu św. Kazimierza "...tu mieszkał i umarł Olizarowski, tu dogorywa Cyprian Norwid...". Od jesieni Norwid leżał w łóżku, często płakał i nikomu się nie zwierzał. Zmarł w przytułku nad ranem 23 maja 1883. Pochowany został na cmentarzu Montmorency w grobi zbiorowym jako nędzarz (dlatego też jego ciała nie udało się później przewieść do kraju), symboliczna ziemia z jego grobu została w 2001 r. przewieziona i umieszczona w Krypcie Wieszczów Narodowych w Katedrze na Wawelu. Część notatek Norwida została spalona.

Dzieła :
· Dialog zmarłych” – akwaforta, sucha igła (1871)
· Pytania” – akwaforta (1863)
Liryka [edytuj]
· Bema pamięci żałobny rapsod (1851)
· ***[Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie] (styczeń 1856)
· Vade-mecum (1858-1866) – wydane drukiem sto lat po napisaniu
· Assunta (1870)
Poematy:
· Wesele. Powieść. (1847)
· Pompeja (1848 lub 1849)
· Niewola. Rapsod (1849)
· Promethidion. Rzecz w dwóch dialogach z epilogiem. (1851)
· Szczesna. Powieść (1854)
· EPIMENIDES. Przypowieść (1854)
· QUIDAM. Przypowieść (1855-1857)
· Fulminant. Rapsod (1863)
· W Weronie
Proza
· Łaskawy opiekun czyli Bartłomiej Alfonsem (1840)
· Wyjątek z pamiętnika (1850)
· Czarne kwiaty (1856) – wspomnienia dotyczące ostatnich spotkań z różnymi osobami, na krótko przed ich śmiercią
· Białe kwiaty (1856) – teoretyczne uzasadnienie Czarnych kwiatów
· Bransoletka. Legenda dziewiętnastego wieku (1858)
· Cywilizacja. Legenda (1861)
· Ostatnia z bajek (1882)
· Milczenie
· Pamiętnik Podróżny
Nowele:
· "Ad leones!" (1883)
· Stygmat (1883)
· Tajemnica lorda Singelworth (1883)
· Archeologia (1866)
· Dwie powieści (1866)
Dramat
· Noc tysiączna druga. Komedia (1850)
· Wanda (1851)
· Krakus. Książę nieznany (1851, 1861)
· Słodycz (1855 lub 1856)
· Aktor. Komediodrama (1867)
· Rzecz o wolności słowa (1869)
· Pierścień Wielkiej Damy, czyli Ex-machina Durejko (1872)
· Kleopatra i Cezar (ok. 1870, 1878)
· Za kulisami
(WIKI PROFESJONALNIE podeszła do tematu)

Słowacki?? był twórcą romantycznym, uprawiał różne formy literackie i gatunki. Pisał dramaty (Kordian), powieści poetyckie, np. Lambro, był autorem poematu dygresyjnego (Beniowski), pozostawił po sobie także ogromny zbiór wierszy. Jak przystało na poetę romantycznego podejmował tematy miłosne, np. Ostatnie wspomnienie: do Laury.
Motywy: wielkie uczucie ogarniające człowieka, niezrozumienie, odrzucenie miłości, konieczność powstania, ogrom cierpienia, pamięć. Ten wiersz jak i cała jego poezja jest zmetaforyzowany.

W jego poetyce żywe są motywy autobiograficzne „Rozłączenie”-> adresatką tego wiersza jest jego matka, z którą Słowackiego łączył bardzo silny emocjonalny związek. Dowodem tego związku jest nie tylko jego poezja, ale również bardzo obszerna korespondencja, jak została. Ten wiersz jest wyrazem poetyckiej dumy.
Motywy emigracji, wiecznego pielgrzymowania, samotności, oddalenia od domu i ojczyzny, „Hymn: smutno mi Boże”. Pisany o zachodzie słońca, na brzegu morza Śródziemnego. Niedaleko Aleksandrii. Wiersz ten jest wyrazem tęsknoty za ojczyzną.
W jego poezji często wraca kwestia własnej twórczości, własnego życia np. „Testament mój”.
-poetyckie żegnanie się ze światem;
-gorzka refleksja nad własnym życiem;
-poczucie samotności;
-ogromne poczucie dumy twórczej;
-przekonanie, że jego twórczość będzie żyła, służyła następnym pokoleniom, będzie źródłem duchowego rozwoju narodu.

Opowiadania E. A. Poego
W twórczości Poego dominowały wątki fantastyki i horroru. Zapoczątkował gatunek noweli kryminalnej (Zabójstwo przy Rue Morgue, Złoty żuk). Stworzył także pierwszą w literaturze postać detektywa – C. Auguste Dupina, który rozwiązuje zagadki kryminalne stosując metody dedukcji. Jego prozę charakteryzował silny psychologizm postaci (prekursorski względem późniejszej psychoanalizy) oraz surrealistyczne, skrajnie brutalne opisy makabry, przywołujące na myśl stany epileptyczne czy upojenie alkoholowe. Właśnie takie motywy powodowały, że zaliczał się do nurtu romantycznego.

Norwid
Historycy literatury dopatrują się w jego twórczości związków z wieloma nurtami: romantyzmem, klasycyzmem, parnasizmem.
Po jego śmierci wiele z jego dzieł zostało zapomnianych. Za życia niedoceniany, odkryty ponownie w okresie Młodej Polski. Zaledwie niewielka część twórczości Norwida ukazała się za jego życia, pod koniec XIX wieku odkrył ją i zaczął publikować Zenon Przesmycki (Miriam). Stąd utarło się przekonanie, że Norwid jako twórca został odrzucony przez współczesnych, by być zrozumianym dopiero przez następne pokolenia „późnych wnuków”.

Może mi ktos wytłumaczyc co to jest parnasizm,bo ja np. niewiem…

Makbet porusza wiele istotnych i wiecznie aktualnych zagadnień. Do najważniejszych należą: problem władzy, winy i kary, kwestia ludzkiego losu (fatum, istnienia sił wyższych bądź przypadku), pytania o źródło zła w świecie i cierpienia człowieka. Szekspir opisuje człowieka jako indywiduum, jednostkę, spełniającą określone role w społeczeństwie i w dualistycznym świecie – realnym i fantastycznym. Makbet jawi się więc jako dzieło wielowarstwowe, wieloaspektowe.

Utwór jest, obok Hamleta, Romea i Julii i innych sztuk Szekspira, niewyczerpanym źródłem cytatów, wątków i motywów literackich aż do współczesności. Szekspir jako analityk ludzkiej psychiki i duszy, a zwłaszcza tych najtrudniej wyrażalnych sfer człowieczeństwa, stał się natchnieniem i inspiracją dla ludzi literatury.

Jeszcze brakuje żuka

Z Żukiem jak ktos ma kontakt to niech powie ,ze czekamy na jego twórczośc Very Happy

jeżeli jakies są uwagi to piszcie pozmieniam!! Very Happy

paaa,miłej nauki Very Happy

a tak poza tematem to idzie ktoś w sobote na basen?? Very Happy

Pan Andrzej

a gdzie moje satyry palko

Pan Andrzej

i jeszcze klasycyzm

bartek

zaraz będzie,ale wiesz długo nie dawałes wiec dałe tak jak jest....... Very Happy

liquidice

TAk, chodziło mi o Słowackiego. I to nie jest WEDŁUG MNIE, tylko to jest wersja pana Wroczyńskiego.
bartku, żeby rozwiać twoje wątpliwości weszłam w Wikipedię i znalazłam parnasizm:początkowo nazwa grupy poetyckiej spod znaku Charlesa Leconte de Lisle'a, później prąd literacki oficjalnie zapoczątkowany we Francji w drugiej połowie XIX wieku, którego korzenie sięgają lat 40 XIX wieku. Parnasizm był głównym nurtem epoki przejściowej między romantyzmem a symbolizmem, oddziałowując również na modernizm oraz pokolenie Młodej Polski. Związany jest z wzorcami klasycznymi, charakteryzuje się dążeniem do doskonałości formalnej, refleksyjno-filozoficznym tonem oraz obiektywizmem.

PogromcaMurzynuff

ej dawaj mój antropocentryzm :[

bartek

ZUK

O której i gdzie dokładnie na basen idziesz??

bartek

Pan Andrzej

bartek lamusie, jeszcze nie wszystko tutaj wstawiles...

bartek

Nie ide na basen ,nie mam czasu trzeba się uczyc..... nawet na moto expo nie byłem,a podobno takie ładne hostessy były Evil or Very Mad